Kapelani Katyńscy

Ksiądz Józef Skorel

Kapłan archidiecezji mohylewskiej, diecezji mińskiej i pińskiej, starszy kapelan służby stałej Wojska Polskiego, podpułkownik (pośmiertnie).

Urodzony 12 czerwca 1893 roku w Nowogródku. Syn Aleksandra i Marii z d. Orlickiej. Uczęszczał do gimnazjum w Nowogródku. Od 14 roku życia brał czynny udział w życiu kółek młodzieży polskiej zorganizowanych dla samokształcenia w duchu kultury polskiej. W 1910 roku ukończył gimnazjum w Nowogródku. W 1911 roku wstąpił do Seminarium Duchownego Archidiecezji Mohylewskiej w Sankt Petersburgu. 7 kwietnia 1916 roku otrzymał święcenia kapłańskie z rąk biskupa Jana Cieplaka, administratora apostolskiego archidiecezji mohylewskiej. 2 września 1916 roku podjął studia w Akademii Duchownej w Sankt Petersburgu.

W maju 1918 roku, po wymuszonym przez bolszewików zawieszeniu działalności Akademii Duchownej, został wyznaczony na prefekta szkół w Bobrujsku. Stanowisko to objął w sierpniu 1918 roku. Opiekował się działającymi w mieście organizacjami szkolnej młodzieży harcerskiej. Starsi uczniowie i uczennice tych organizacji za czasów okupacji niemieckiej i bolszewickiej, czynnie współpracowali z polskim wywiadem za pośrednictwem Polskiej Organizacji Wojskowej. Często tajne zbiórki urządzano w jego mieszkaniu. W lipcu 1919 roku, gdy armia polska posuwała się ku Berezynie, był w stałym kontakcie z POW z Mińska Litewskiego, pomagając kurierom w ukryciu się na terenie Bobrujska. W jego mieszkaniu był punkt łącznikowy dla kurierów POW.

W nocy z 16 na 17 lipca 1919 roku po siódmej z rzędu rewizji został aresztowany i osadzony w budynku „czerezwyczajki”. Na szczęście rewizję przeprowadzono pół godziny po wyjściu z jego mieszkania kuriera POW, który był przysłany w celu skomunikowania się z uwięzionym w twierdzy w Bobrujsku komendantem POW w Mińsku Litewskim, porucznikiem Mateuszem Stefanowskim „Żywym”.

Ks. Skorel był przesłuchiwany przez Feliksa Dzierżyńskiego, stojącego na czele Wszechrosyjskiej Nadzwyczajnej Komisji do Walki z Kontrrewolucją i Sabotażem. Po trzytygodniowym pobycie w więzieniu został zwolniony. Był pod obserwacją bez prawa opuszczania Bobrujska.

W późniejszym wniosku o odznaczenie Krzyżem Niepodległości z 1931 roku napisano: Ksiądz Skorel pełniąc w roku 1918 obowiązki prefekta szkół w Bobrujsku, wszedł w kontakt z młodzieżą szkolną z POW. Był on punktem łącznikowym dla kurierów POW przybywających do Bobrujska. W lipcu 1919 roku ksiądz Skorel został uwięziony przez czekistów za współudział w akcji Fedorowiczów, którzy przechowywali broń i amunicję, otrzymaną z I Korpusu Polskiego i prowadzili akcję dywersyjną na tyłach bolszewickich. Szczęśliwie ocalony przybył do Polski, gdzie zgłosił się zaraz do Wojska, pełniąc obowiązki duszpasterskie w szpitalu epidemicznym i 2 pp. leg. Bardzo wydatnie prowadzi akcję oświatową wśród żołnierzy, a także na obecnym stanowisku jako wykładowca. Wzór rzadkiej pracowitości. Za całokształt pracy niepodległościowej na podstawie opinii formacji wschodnich oraz za poświęcenia pełną pracę na rzecz POW całkowicie zasługuje na odznaczenie KN (Wojskowe Biuro Historyczne, sygn. KN 12.09.1933).

25 września 1919 roku wstąpił do Wojska Polskiego. Został kapelanem 2 pułku piechoty Legionów, walczącego na froncie litewsko-białoruskim. 12 stycznia 1920 roku został mianowany kapelanem białostockiego pułku strzelców wchodzącego w skład 1 Dywizji Litewsko-Białoruskiej. Od 20 kwietnia 1920 roku był kapelanem Twierdzy Brześć nad Bugiem. 14 sierpnia 1920 roku otrzymał nominację na stanowisko kapelana Szpitala Okręgowego w Grudziądzu.

Był również kapelanem Obozu Szkół Podoficerskich w Grudziądzu. 16 grudnia 1921 roku został zatwierdzony w stopniu kapelana (ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku). W 1922 roku został kapelanem I Szpitala Okręgowego w Warszawie im. Marszałka Józefa Piłsudskiego. W latach 1922–1924 studiował na Wydziale Teologii Katolickiej Uniwersytetu Warszawskiego. 17 lutego 1925 roku uzyskał dyplom magistra Świętej Teologii. W 1926 roku został mianowany promotorem sprawiedliwości w Sądzie Biskupa Polowego Wojsk Polskich. W 1930 roku został kapelanem powołanego w tym roku Centrum Wyszkolenia Sanitarnego. W jego skład wchodziły I Szpital Okręgowy im. Marszałka Józefa Piłsudskiego i Szkoła Podchorążych Sanitarnych. W początkach lat trzydziestych ukończył również Państwowy Instytut Nauczycielski.

4 lutego 1934 roku otrzymał awans na stopień starszego kapelana (ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1934 roku). Od 1936 roku był również kapelanem i wykładowcą etyki w Wyższej Szkole Inżynierii. Jako kapelan tego szpitala udzielił ostatniej posługi ministrowi spraw wewnętrznych Bronisławowi Pierackiemu, śmiertelnie postrzelonemu 15 czerwca 1934 roku przez ukraińskiego zamachowca na ul. Foksal w Warszawie.

We wrześniu 1939 roku był kapelanem w Wojskowym Szpitalu Okręgowym im. Marszałka Józefa Piłsudskiego. Podczas ewakuacji na Wschód po 17 września 1939 roku w nieznanych okolicznościach dostał się do niewoli sowieckiej. Umieszczono go w specjalnym obozie NKWD w Kozielsku. Jego nazwisko znajduje się na liczącej 41 osób „Liście jeńców wojennych przetrzymywanych w obozie kozielskim, którzy mają zostać wysłani do obozu ostaszkowskiego” z 16 grudnia 1939 roku.

W relacji z 20 kwietnia 1943 roku profesor Wacław Komarnicki, minister sprawiedliwości w rządzie generała Władysława Sikorskiego, cudem ocalony jeniec obozu w Kozielsku, napisał: Było kilku księży, na czele z ks. prałatem Wojtyniakiem, zastępcą biskupa polowego, ks. profesor Nowak, ks. mjr Jan Ziółkowski, ks. prof. Kantak i ks. Skorel. Księża ci odprawiali msze św. w niektóre niedziele, spowiadali, byli b. czynni. Ulegali dużemu prześladowaniu ze strony władz sowieckich. 3 siedziało w areszcie (…) W wigilię Bożego Narodzenia 24 grudnia 1939 wywieziono grupę księży, wszystkich prócz znajdującego się w areszcie ks. Ziółkowskiego.

23 grudnia 1939 roku, przed Wigilią Bożego Narodzenia, został odizolowany od reszty jeńców i w 41-osobowej grupie więźniów, w tym dziewięciu kapelanów, odesłany do obozu w Ostaszkowie, gdzie przybył 29 grudnia 1939 roku. 28 lub 29 kwietnia 1940 roku, na podstawie wykazu NKWD sporządzonego w Moskwie, odesłano go do dyspozycji naczelnika Zarządu NKWD Obwodu Kalinińskiego. Jego nazwisko znajduje się na Liście Wywozowej NKWD nr 051/2 z [27] kwietnia 1940 roku (brak daty dziennej), pozycja 15 (sprawa nr 5773). Między 29 kwietnia a 1 maja 1940 roku został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w budynku Obwodowego Zarządu NKWD w Kalininie (obecnie Twer). Ciało kapłana wrzucono do dołu śmierci w Miednoje – obecnie Polski Cmentarz Wojenny w Miednoje.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości (1933 r.), Złotym Krzyżem Zasługi (1931 r. – za wybitne zasługi w służbie państwowej), Medalem za Wojnę 1918–1921, Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości i Brązowym Medalem za Długoletnią Służbę.

Decyzją numer 439/MON z dnia 5 października 2007 roku minister obrony narodowej Aleksander Szczygło awansował go pośmiertnie na stopień podpułkownika.

Bogusław Szwedo, Wierni do końca. Kapelani wojskowi ofiary Zbrodni Katyńskiej, Warszawa 2020, s.156.

Share on facebook
UDOSTĘPNIJ
Komunikaty

Dęblin – parafia pw. Matki Bożej Loretańskiej relacja z odsłonięcia tablicy upamiętniającej ks. mjr. Mieczysława Janasa.

Kim byli?

Słowo biskupa polowego

Zamordowanym w Katyniu i innych miejscach na Wschodzie towarzyszyli duchowni różnych wyznań, którzy po wojnie obronnej 1939 roku wraz z żołnierzami trafili do więzień i obozów. Wspierali współwięźniów łaską potajemnie sprawowanych sakramentów świętych, modlitwą, dobrą radą, pociechą, a na koniec trafili do tych samych dołów śmierci w Katyniu, Miednoje, Charkowie i w innych miejscach Golgoty Wschodu.

bp Józef Guzdek Biskup Polowy Wojska Polskiego

Stowarzyszenie Pamięć Kapelanów Katyńskich

Kapelani Katyńscy byli skazani przez wrogów na śmierć i zapomnienie. Przetrwali w pamięci rodzin i nielicznych ocalałych ze zbrodni katyńskiej. Byli wierni do końca. Chcemy ich zachować w narodowej pamięci. Dlatego podejmujemy działania mające na celu ich upamiętnienie.

KRS 0000727503